Het KNX-voordeel: schade door catastrofale weersomstandigheden kan snel en eenvoudig worden hersteld

Nu steeds meer mensen te maken krijgen met extreme weersomstandigheden, bekijkt Simon Buddle hoe KNX-professionals zich het best kunnen voorbereiden op noodoproepen.

Hoe was je zomer? Voor de meesten, vermoed ik, is het wat met een sisser afgelopen. Voor anderen kan het echter veel dramatischer zijn geweest.

De afgelopen zomer heeft een aantal plotselinge en onverwachte catastrofes met zich meegebracht. De overstromingen waren verwoestend, maar bleven beperkt tot bepaalde gebieden. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit eerder in zo'n korte tijd zulke grote hoeveelheden regen heb zien vallen. Dit soort overstromingen zijn nieuw voor mij, en zeker een nieuwe ervaring.

Wat klimaatverandering betreft, heeft KNX zeker een rol te spelen in het creëren van meer energie-efficiënte woningen, en dat is in de loop der jaren goed gedocumenteerd. Intelligente automatiseringssystemen zullen steeds belangrijker worden naarmate we meer gebruik gaan maken van hernieuwbare energie en onze keuze van energiebron zal afhangen van tijd, kosten, verbruik of beschikbaarheid.

Als het allemaal te veel wordt

De tragedie die zich bij twee van mijn klanten heeft voorgedaan, was onvoorzien en grotendeels ook niet te stuiten. Zo veranderde een bijna 40 m brede tuin, die zachtjes naar het huis toe afloopt, in een lawine van water en puin toen alles bergafwaarts raasde. Twee kelderdakramen braken waardoor het water in de plafonds en vervolgens in de kamers naar beneden stroomde. Het enige wat we konden doen was de stroom isoleren en wachten tot het ophield. Een ander gezin keek vol afschuw toe hoe het water via de afvoer weer omhoog kwam en via de deuren de kelder in liep. Op een gegeven moment stond de kelder kniehoog onder water. De ramp zelf duurde nog geen uur, maar het zal maanden duren om alles te laten drogen en te herstellen.

Wat elektrische schade betreft, is het KNX-paneel het zwaarst getroffen, omdat we het niet tijdig konden isoleren. Ik weet niet of het iets had uitgemaakt, want een van de kabelleidingen die door het beton van de kelder was geboord, werd een kanaal waardoor het binnenkomende water rechtstreeks in de panelen stroomde.

KNX schiet te hulp

Zijn wij als elektriciens op dergelijke gebeurtenissen voorbereid? Mogelijk niet in die zin dat ik proactief was, maar meer per ongeluk dan echt voorzien, heb ik toch kunnen helpen. En ik kon hulp bieden dankzij de krachtige pijlers van het KNX-systeem: gedistribueerde intelligentie, backbones, en lijnkoppelaars. Dankzij de systeemarchitectuur kon ik een groot deel van het huis weer aan de praat krijgen.

Deze gebeurtenissen zijn weliswaar catastrofaal, maar vallen in het niet bij sommige van de werkelijk afschuwelijke beproevingen die mensen overal ter wereld moeten doorstaan. Maar voor degenen die eronder lijden, hoe kort ook, zijn ze allesoverheersend en zeer schrijnend.

Ik smeet al mijn voorradige KNX-modules, actuatoren, kabels, en alles wat maar enigszins elektrisch was in mijn bestelwagen en vertrok. Ik kon de kelderleiding loskoppelen, de systeemvoeding vervangen en een geleende DALI-module installeren. Na nog enkele andere vervangingen, waarbij ik onder meer een Zennio-relaismodule door een Theben-module verving, heb ik een elementaire bediening voor de jaloezieën en de verwarmingsketel kunnen realiseren. Na ongeveer vijf uur hadden we 80 % van het gebouw weer in werking gekregen. Belangrijker nog, de woning was nu weer gebruiksklaar voor klanten.

Plannen voor rampen

Als elektricien denk ik niet dat we ooit volledig voorbereid kunnen zijn op zo'n gebeurtenis. In de toekomst zullen we waarschijnlijk steeds meer te maken krijgen met deze abnormale weersomstandigheden. Op het meest elementaire niveau zouden we dus kunnen overwegen om iets meer voorraad aan te houden van het allernoodzakelijkste, zodat we snel kunnen ingrijpen als/wanneer het weer gebeurt. Dat kunnen systeemvoedingen zijn en enkele van de meest gebruikte actuatoren, een relaisuitgang en een van jullie favoriete DALI-modules.

Vanuit ontwerpperspectief moet er zeker aan het begin van elk project ook een gesprek worden gevoerd over reserveonderdelen die voor het systeem moeten worden overwogen. Ik kijk naar het meest voor de hand liggende kritieke probleem, namelijk: "welke single points of failure zijn er in dit systeem? Als een dimmer met vier kanalen uitvalt, is dat niet het einde van de wereld. Maar een voeding, DALI-module en/of een relaismodule die de pompen, kleppen en verwarmingsketel aanstuurt? Dat zal voor grotere problemen zorgen. Moeten reserveonderdelen ter plaatse worden bewaard?"

Conclusie

In essentie is KNX op een unieke manier eenvoudig. En toch is het creëren van complexe systemen niet meer dan een kwestie van steeds meer modules toevoegen. De architectuur blijft identiek. De gedistribueerde intelligentie is een fantastisch voordeel en het idee dat we een module van de ene fabrikant kunnen vervangen door een soortgelijke module van een heel ander bedrijf geeft ons een enorme flexibiliteit. Als een deel van het systeem beschadigd is, kunnen we het gewoon loskoppelen en blijft de rest gewoon werken. Met een paar reserveonderdelen in de bestelwagen kunnen we elk systeem weer aan de praat krijgen. De voordelen van het open KNX-protocol, de open architectuur en het merkagnostische karakter kunnen niet genoeg benadrukt worden, noch hoe krachtig het is in tijden van tegenspoed.

Simon Buddle, CEng MIET, is consultant bij Future Ready Homes, specialist in het ontwerp van BMS- en ELV-systemen.

www.futurereadyhomes.com