Zelfstandig wonen: KNX en assistentietechnologie verenigd

Andy Ellis bekijkt hoe ouderen en mensen met een beperking hun omgeving beter kunnen beheren met standaard KNX-technologie en geeft een aantal duidelijke praktische voorbeelden van installaties waarbij assistentietechnologie wordt gebruikt.

Assistentietechnologie kan mensen helpen om zelfstandig te blijven en taken uit te voeren die voorheen moeilijk of onmogelijk voor hen waren. De redenen daarvoor kunnen gaan van een aangeboren lichamelijke beperking, die al dan niet na verloop van tijd ernstiger wordt, tot handicap door een arbeidsongeval, beperkingen door ouderdom enz.

Assistentietechnologie komt in verschillende vormen voor, maar in dit artikel spitsen we ons toe op onze ervaring in het specificeren, ontwerpen, installeren en onderhouden van KNX-apparatuur om assistentietechnologie te verbeteren of er op nieuwe manieren mee te interageren.

Marktomvang

De markt voor assistentietechnologie groeit. In het VK, bijvoorbeeld, zijn er volgens de statistieken ongeveer 14 miljoen mensen met een beperking geregistreerd. Ongeveer 44 % van alle volwassenen die de pensioenleeftijd hebben bereikt, hebben er een geregistreerde beperking en ongeveer 6,5 miljoen inwoners een lichamelijke beperking. Algemeen wordt verwacht dat de globale markt voor assistentietechnologie jaar na jaar zo'n 5 % zal groeien in de nabije toekomst.

Assistentietechnologie

Of de klant nu ouder is of een beperking heeft, thuis of in een woonzorgcentrum verblijft, er zal altijd geschikte assistentietechnologie beschikbaar zijn. Sommige producten worden ‘plug-and-play' en bij andere wordt de installatie complexer. Sommige zullen ideaal zijn voor nieuwbouw, andere dan weer geschikter voor renovaties.

Assistentietechnologie hoeft niet per definitie sterk te verschillen van wat gangbaar is; ze moet alleen iets gerichter en altijd betrouwbaar zijn. Vaak zijn assistentieproducten zelfs alledaagse voorwerpen, alleen gebruiken personen met een specifieke zorgbehoefte ze op een bijzondere manier. Een goed voorbeeld daarvan zijn smartphones of apparaten met stemactivering.

Voor mensen met een lichamelijke beperking wordt de algemene bediening van verlichting, verwarming, jaloezieën en video-intercom via KNX de basis van de installatie. Toch zal er ook behoefte zijn aan producten die niet zo courant zijn in de domoticawereld, zoals raam- en deuropeners en verbeterde frontendbediening voor smartphones of stemactivering.

Bij de definitieve instelling en programmering kunnen nog meer functionaliteit en verbeteringen worden voorzien. Aangezien installaties voor assistentiewoningen meer onderhoud vereisen, zijn servicecontracten vanaf een jaar na de installatie al normaal.

Voorbeelden van installaties voor assistentietechnologie op basis van KNX

In een nieuwe afdeling van een commercieel ziekenhuis met aparte zelfstandige woonruimten voor kort verblijf installeerden we KNX-verlichting, KNX-verwarming en een Geze KNX-interface met deur- en raamopeners. De KNX-apparatuur kan worden bediend vanaf een smartphone en de gebouwbeheerder heeft er toegang toe via software. De verlichting van doorgangen wordt met aanwezigheidssensoren bediend en is ‘s nachts minder helder, terwijl AI-elementen de bewegingen van bewoners en de temperatuur detecteren en monitoren.

Bij de renovatie van een gezinswoning die werd afgestemd op een gezinslid met een beperking, installeerden we op aanbeveling van de ergotherapeut naast KNX-verlichting en -verwarming ook geautomatiseerde ramen, jaloezieën en deuren en zelfs een IT-netwerk dat overal draadloze dekking bood. Verlichting, verwarming en jaloezieën worden via de smartphone en met stemactivering bediend. Om ontwerp en implementatie coherent te houden werken we nauw samen met PCByVoice, specialist in software voor stemactivering.

Bij een retrofitproject in een woning monteerden we de bediening van de ramen en jaloezieën met KNX-automatisering op het bestaande bedieningspaneel op de rolstoel van de klant. Daarmee kon de klant de ramen in de keuken en de badkamer openen en in bepaalde slaapkamers de ramen en jaloezieën bedienen.

Btw-vrijstelling voor mensen met een beperking

Goed nieuws in het VK is dat mensen met een beperking geen btw (belasting over de toegevoegde waarde) wordt aangerekend voor producten die voor hun persoonlijk of huishoudelijk gebruik ontworpen of aangepast zijn. Ze hoeven ook geen btw te betalen voor de installatie, eventuele extra werkzaamheden die daarbij vereist zijn, reparatie of onderhoud, reserveonderdelen of accessoires.

Conclusie

Voor u als KNX-professional is er geen reden waarom u niet ook zou uitbreiden naar de markt voor assistentiewoningen. De basisuitrusting is erg vergelijkbaar en door enkele zorgvuldig gekozen producten toe te voegen aan uw aanbod, bijvoorbeeld om ramen en deuren te openen, kunt u uw dienstverlening uitbreiden naar deze groeisector en bovendien profiteren van zo goed als gegarandeerde service- en onderhoudscontracten.

Door samen te werken met mensen die een lichamelijke beperking hebben, krijgt u niet alleen meer inzicht in de toegevoegde functionaliteit die vereist is, maar ook nuttige feedback om hun omgeving verder te verbeteren. Natuurlijk is het altijd een uitdaging om de juiste klant en de juiste prijsklasse te vinden, maar gezien de levensduur van KNX-installaties kan de klant het rendement meten aan de hand van vele jaren probleemloze werking.

Andy Ellis is de oprichter en de managing director van Household Automation Ltd en zijn zusteronderneming Knxion Ltd, die consultancy-, ontwerp-, installatie- en nazorgdiensten op het vlak van gebouwenautomatisering bieden aan klanten die actief zijn op de markt van residentieel en commercieel vastgoed.

www.household-automation.co.uk

www.knxion.co.uk